17e eeuwse muurschildering in Kolperstraat
Een grote 17e-eeuwse muurschildering is ontdekt in de Kolperstraat 11. Zoiets hebben we nog niet eerder gezien in ’s-Hertogenbosch. De meeste muurschilderingen die we vinden, zijn uit de 15e of 16e eeuw. Schilderingen uit de 17e eeuw zien we wel vaker op houten balken. Het werk in de Kolperstraat bedekt bijna twee derde van de muur in het achterhuis. Bouwhistoricus Bianca Eikhoudt legt haar vondst nu vrij en ontdekt stukje bij beetje meer over het schilderwerk.
De muurschildering is nog voor een deel verborgen achter stucwerk
Laatmiddeleeuwse fase
Cosmopoliet of Cosmo: zo kennen de meeste Bosschenaren dit pand, naar het café dat vijftien jaar op de benedenverdieping zat. Het gebouw staat in een van de oudste delen van de binnenstad, binnen de eerste stadsmuur, die zich nu nog voor een deel in de panden Kolperstraat 19-23 bevindt. De oorsprong van het pand is waarschijnlijk 16e eeuws. In een akte uit de vroege 16e eeuw staat vermeld dat het perceel op dat moment onbebouwd is.
Op de begane grond herkennen we de laatmiddeleeuwse fase in het houten skelet. Aan de linkerzijde van het pand loopt een steeg. Het houtskelet heeft alleen aan de steegzijde een muurstijl met korbeel. Deze driehoek in het houtskelet zorgt voor een sterke verbinding. Achter het huis is in de 17e eeuw een ‘kookhuis’ gebouwd. In dit achterhuis was tot voor kort nog steeds de keuken aanwezig en een hangschouw van een oudere keuken.
In het groen zien we een ronde bloem, is dit pigment giftig?
Giftig pigment?
De muurschildering ligt nu bijna vrij. Met zwart en lichtgrijs zijn ranken en bloemen geschilderd op een groot grijs vlak. Bovenin herhaalt een bloemenpatroon zich kruislings. In de kleine ronde bloemen is een felle groene kleur te zien. Met zo’n felgroene kleur moet je altijd voorzichtig zijn. Rond 1800 komt er een groen pigment op de markt waar arsenicum in verwerkt wordt, deze kleur noemen we daarom ook wel ‘gifgroen’. Omdat de muurschildering ouder is, zal er hier een ander groen gebruikt zijn.
Onderin zien we een geschilderde streep op de muur. We vermoeden dat dit een soort lambrisering voorstelt, maar het is ook mogelijk dat de schilder met de streep een horizon wilde suggereren. Achter de muurschildering ontdekte onze bouwhistoricus nog een stukje van een blauwwit tegeltje dat rond 1630 is gemaakt. Het tegeltje is gebruikt om de muur op te vullen, zodat er minder stucwerk nodig was. De muurschildering is op het stucwerk aangebracht en is dus jonger dan de tegel. Onder de schildering zit een okerkleurig vlak, waarschijnlijk van een tekening die voor deze muurschildering de wanden sierde.
Links van het midden zit een fragment van een blauwwit tegeltje
Parel in de binnenstad
We hebben nog een reden om Kolperstraat 11 een parel in de binnenstad te noemen. Naast het laatmiddeleeuwse houtskelet, de 17e-eeuwse muurschildering en de resten van een 17e eeuwse keuken zien we in het huis ook nog een hele mooie 19e-eeuwse fase. Noemenswaardig zijn de deuren, trappen, betimmering rond de ramen en het rijk gedecoreerde stukwerk tegen het plafond.