Een dagboek uit de Tweede Wereldoorlog: Riets verslag van de bevrijdingsdagen

Een waardevol verslag over de bevrijdingsdagen is geschonken aan Erfgoed 's-Hertogenbosch. Stel je voor: je bent een jong meisje in ’s-Hertogenbosch, oktober 1944. De stad is in de greep van hevige gevechten. Bominslagen laten de muren trillen, de lucht is dik van rook en je bent angstig. Buiten woedt de strijd, binnen zoek je met je familie een schuilplaats in de kelder. Je weet niet of de volgende dag rust of nog meer geweld zal brengen. 

Riet, een meisje van 19 jaar, besluit haar ervaringen uit deze tijd op papier te zetten. Dat deed ze vrij snel na de bevrijding, zeer waarschijnlijk getypt, in november/december 1944. Haar woorden zijn nu – 80 jaar later – een waardevol verslag geworden van de bevrijdingsdagen rond het Hinthamerpark. Op woensdag 26 februari heeft haar zoon, Peter Bogaerts, dit originele, getypte verslag geschonken aan Erfgoed ’s-Hertogenbosch. 

Peter Bogaerts, zoon van Riet, schenkt het verslag aan Sanne Schraa van Erfgoed ’s-Hertogenbosch.

Overleven in de kelder 

Riet Bogaerts-Bechtold (1925-2013) groeide op als oudste van vier kinderen in de Kamperfoeliestraat 1. In haar dagboek beschrijft ze hoe haar familie, samen met buren en zelfs Duitse soldaten, de angstige dagen tussen 22 en 24 oktober 1944 doorbracht. Ze schrijft over de granaatinslagen, de momenten van paniek en de hoop op bevrijding. Haar woorden nemen je mee naar de donkere kelder waar ze zich schuilhield: 

"Acht uur. Voor de tweede maal hetzelfde. [...] Wat wij doorstonden valt niet te beschrijven. Ze vielen niet bij een, maar bij tientallen tegelijk. We maakten ons zo klein mogelijk, lagen dicht op elkaar met onze gezichten verborgen. Het puin, de kruidamp – het was benauwd, beangstigend. [...] Tot tien uur volgde er telkens na een kwartier, twintig minuten, een nieuw salvo." 

Het originele verslag uit 1944.

De prijs van de bevrijding

Het verslag van Riet laat niet alleen de spanning van die bevrijdingsdagen voelen, maar heeft ook oog voor het lot van de vele onschuldige burgers die de strijd niet overleefden. De bevrijding van ’s-Hertogenbosch kwam op 27 oktober, maar voor veel gezinnen, waaronder dat van Riet, ging die gepaard met onbeschrijfelijke angst en verdriet. 

Lees het volledige verslag 

Wil je het volledige verslag lezen? Het is nu volledig gedigitaliseerd en beschikbaar op onze website. 

Meer info 

• Over de Tweede Wereldoorlog in 's-Hertogenbosch en omgeving.
• ​Over digitale oorlogsbronnen uit 's-Hertogenbosch en omgeving.