40 jaar Theaterfestival Boulevard

Tijdens de bewogen jaren tachtig brengt een nieuw festival sprankelende verandering in het culturele landschap van ’s-Hertogenbosch. Alles draait om theater. Veertig jaar later is Boulevard het grootste theaterfestival van Zuid-Nederland.

Sfeerbeeld van het Bossche Theaterfestival Boulevard in 1988. Bekijk in beeldbank Erfgoed ’s-Hertogenbosch.

Een ton voor tien dagen

In 1985 viert ’s-Hertogenbosch haar achthonderdste bestaansjaar. Wim Claessen is al sinds 1971 een culturele wervelwind in ons land. Hij is jongerenwerker en zit in de organisatie van het jubileumfeest. Hier is hij de perfecte man voor door zijn ervaring in de cultuursector, onder andere als voorzitter van Pinkpop en een klein jeugdtheaterfestival in het Bossche Zuiderpark.

Claessen stelt voor om het vernieuwende concept van Boulevard of Broken Dreams naar 's-Hertogenbosch te brengen. Dit is een heuse culturele karavaan: een reizend theaterfestival. De rest van de gemeentelijke festiviteitencommissie is enthousiast. Op een briefje dat tijdens de vergadering over tafel gaat staat de vraag: “hoeveel gaat dat kosten?” Claessen antwoordt door een één met vijf nullen op het briefje te schrijven. Een ton voor tien dagen, dat heeft Claessen al van Boulevarddirecteur Terts Brinkhoff vernomen.

Portret van Terts Brinkhoff, directeur van Boulevard, in 1987. Bekijk in beeldbank Erfgoed ’s-Hertogenbosch.

Bureaucratie

De Bossche festiviteitencommissie mag zelf officieel geen plannen indienen dus dit gebeurt via een omweg. Welke omweg dit precies geweest is, is onduidelijk. Het tactische gebruik van de bureaucratie slaat toe. Eind goed, al goed, want het reizende festival Boulevard of Broken Dreams komt naar 's-Hertogenbosch.

Stichting Bosse Nova

De festiviteitencommissie zoekt een stichting om de productie van het festival in ’s-Hertogenbosch onder te brengen. Stichting Bosse Nova blijkt de perfecte kandidaat. Jean Philipse en Arthur Oostvogel hebben Bosse Nova op 8 december 1980 opgericht. Deze non-conformisten hebben elkaar leren kennen in de lokale cafés De Palm, De Blauwe Druif en De Kakatoe. De ene noemt zich een uitbater van entertainment en de ander een ware liefhebber. Ze richting Bosse Nova op voor de organisatie van een tweedaags muziekfestival in jazzcafé De Kakatoe.

 
Jazz-zangeres Judi Nimak treedt op in De Kakatoe. Bekijk in beeldbank Erfgoed ’s-Hertogenbosch.

De vervalste handtekening

Op het moment dat de Bossche festiviteitencommissie aanklopt bij de slapende stichting is voorzitter Philipse op reis. Per luchtpost bereikt de commissie een akkoord met de stichting. In het thuisland vervalsen de aanwezige bestuursleden van Bosse Nova de handtekening van Philipse. Dat handige handelen rond de bureaucratie komt wederom van pas.

Ludieke reclame voor theaterfestival Boulevard of Broken Dreams bij de Sint Janskathedraal, 1985. Bekijk in beeldbank Erfgoed ’s-Hertogenbosch.

De eerste editie

De eerste editie van Boulevard of Broken Dreams in ’s-Hertogenbosch, met vijftig voorstellingen en concerten van 8 tot en met 18 augustus, trekt welgeteld 50.000 bezoekers. “De Boulevard bestaat uit een theaterstraat, met daarin podia in alle soorten. Dagelijks zijn hier tussen de vijf en negen voorstellingen te zien”, schrijft een journalist van Trouw op 9 augustus 1985. Het vrije volk noemt ’s-Hertogenbosch naar aanleiding van het festival “Cultuurstad”, met hoofdletter. De VPRO vult vier avonden de tv met live-uitzendingen vanaf het festival.

Het Parool schrijft over flanerende Bosschenaren in 1985. Bekijk in Delpher.

Journalist Willem Ellenbroek brengt deze eerste editie uit 1985 tot leven in De Volkskrant: “De Boulevard of Broken Dreams drong zich tastbaar genoeg aan me op met zijn tenten, terrassen, tractoren en woonwagens. […] Nu in Den Bosch, op de Parade, het plein in de schaduw van de St. Jan. […] Mensen lagen op trappen in de zon te genieten of liepen op hun tenen verder, het effect dat kamermuziek teweeg brengt op de openbare weg.”

Na 1985 is één ding zeker, het reizende theatergezelschap moet terugkomen.

Tractoren en woonwagens

De tweede editie in 1986 komt niet zonder horten of stoten tot stand. Het is een hele circusact om de tractoren en woonwagens op de Parade te krijgen. Een hijskraan hijst de woonwagens bij aankomst vanaf diepladers op het plein, als ware act. Dit blijkt een geluk bij een ongeluk. Want ondanks de 15.000 euro hogere extra kosten zorgt een artikel van het Brabants Dagblad voor veel aandacht. Er ontstaat een heus spektakel bij de intocht van de karavaan.

Failissement

Boulevard of Broken Dreams houdt het niet bij ’s-Hertogenbosch, maar reist ook naar andere plaatsen in Nederland. In 1987 gaat Boulevard zelfs naar West-Duitsland en Canada voor een cultureel festival. Het reizende festival keer terug met een fiks geldtekort vanwege wegvallende subsidies en niet nagekomen afspraken. Ondanks het culturele succes blijft het theaterfestival achter met een aanzienlijk begrotingstekort. Dit leidt op 22 maart 1988 tot een faillissement.

De Volkskrant schrijft daarover: “Veel verschil is er niet tussen de authentieke boulevard van vroeger en de Bossche variant. Meer bierpompen, een programmering met meer oog voor volksvermaak. Maar de essentie is onveranderd: met een pilsje in de hand flaneren onder de platanen, tevreden struikelen over de loslopende honden, kijken naar de lange rij wachtende bij de tent van de Stijle, want…, leveranciers van intrigerend eenpersoonsdrama.”

Traditie

Nu, veertig edities later, is Theaterfestival Boulevard geworden waar de Bosschenaren zo van houden: een traditie. Het DNA van de Boulevard is vervlochten met de stad en heeft, net als het theater zelf, een duidelijke plaats ingenomen in ‘s-Hertogenbosch. Maar Boulevard blijft ook boeien en verrassen. Hiermee heeft 's-Hertogenbosch het grootste theaterfestival van Zuid-Nederland en zich blijvend op de kaart gezet als Cultuurstad van het Zuiden.

Meer lezen

• Eric Alink, Theaterfestival Boulevard 1985-2020. Het onveranderlijke DNA ('s-Hertogenbosch 2021).