Dagelijks leven tijdens de bezetting
Hoe komt het leven in ’s-Hertogenbosch weer op gang na de Duitse inval in 1940? Een aantal zaken gaat gewoon door. Mensen gaan nog steeds naar hun werk, naar de sportclub en het naar theater. Maar langzaam veranderen er dingen. Zo is de pers niet meer vrij en worden dagelijkse levensbehoeften steeds schaarser. Ook voert de bezetter allerlei beperkende maatregelen in zoals het persoonsbewijs, de verduistering gedurende de nacht en avond en de avondklok. De bezetting wordt voor de Bossche bevolking steeds duidelijker merkbaar.
Schaarste en distributie
Al voor de oorlog zijn in Nederland sommige producten schaars geworden. Suiker gaat bijvoorbeeld in 1939 al op de bon. Het bonnensysteem is bedoeld om hamsteren tegen te gaan en het beschikbare voedsel gelijkmatig over de bevolking te verdelen. Vooral in het laatste oorlogsjaar is er veel schaarste op alle gebieden.
Laatste toewijzing op distributiebon van thee en koffie in 1941. Hierna was op de bon alleen nog surrogaat (namaak) beschikbaar. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Een noodtaxi van de familie H. Blom in 1941. Taxicarosserie op het onderstel van een transportfiets met door 2 personen aangedreven kettingtransmissie. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Vuilnisauto met paarden wegens benzinegebrek in 1941. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Waterhalen bij de melkfabriek St. Jan op de hoek Guldenvliesstraat in 1943. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Duitse soldaten in ’s-Hertogenbosch
De Duitsers doen vlak na de inval aanvankelijk hun best om te voorkomen dat Bosschenaren zich aan hun ergerden. Ze hopen de bevolking met zachte hand te winnen voor de ideeën van het Nationaal Socialisme. Maar stap voor stap krijgt de bezetting steeds grimmiger vormen.
Duitse SS militair doet inkopen op de Sint-Jansmarkt. Naast hem een Nachrichtenhelferin, de zogenoemde Blitzmädel (Duitse vrouweneenheid). 26 juli 1940. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Duitse militairen voeren de duiven op de Parade. 22 mei 1940. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Bewegwijzering van de Duitse bezettingstroepen in 1942. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Defilé van Duitse troepen op de Markt na afloop van een beëdiging van manschappen van het SS Totenkopfregiment op de Parade. 7 juli 1940. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Hernoemen van straten
Tijdens de Duitse bezetting worden straten en pleinen met namen van leden van de koninklijke familie hernoemd.
Koninginnenlaan wordt Paul Krugerlaan. Een man onthult het bordje in 1941. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Julianaplein wordt Meeuwenplein. 1941. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Pers en propaganda
De persvrijheid wordt aan banden gelegd. Kranten moeten schrijven wat de bezetter oplegt en op de radio worden alleen Duitsgezinde programma’s uitgezonden. In 1943 moeten burgers zelfs hun radiotoestellen inleveren.
Nazi propaganda bij het Centraal Station in 1941. Het op de straat gekalkte V-teken, oorspronkelijk pauzeteken van de BBC (V for Victory) werd in Nederland door de NSB overgenomen met de kreet V=Victory, Duitschland wint voor Europa op alle fronten. Tegelijkertijd is ook een anti-Russische slogan zichtbaar: "het monster van 't Bolsjewisme". (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Het volgen van de bevrijding via Radio Oranje in de kelder bij Van der Vaart aan Hinthamerstraat 52 in oktober 1944. De Nederlanders moeten in het geheim luisteren, omdat de Duitse bezetter het luisteren naar de Engelse zenders verboden heeft. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Luchtgevaar
Van het begin tot het einde van de bezettingstijd moeten Bosschenaren rekening houden met gevaar vanuit de lucht.
Toegang tot de schuilkelder op de Parade rond 1940. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Op een marktdag in het voorjaar komt een V1 over en de bevolking verzucht: "Onze lieve vrouwke, gift m nog 'n douwke" met links boven een afbeelding van de Zoete Moeder. 1945. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
