Lavabo van roodbakkend aardewerk

Lavabo van roodbakkend aardewerk. Datering eerste helft 16de eeuw.
Opgraving Papenhulst/Choorstraat, 2000

Bij de opgraving op de hoek van de Choorstraat en de Papenhulst in 2000 is deze lavabo van aardewerk gevonden. Op dit terrein stond in de middeleeuwen het klooster van de Zwartzusters (Augustinessen).

Wat is het?

Een lavabo is een ketel met twee gietopeningen zonder poten of standring, die wordt opgehangen boven een wasschaal. Lavabo, betekent ik zal wassen in het Latijn, en werd gebruikt voor het wassen van de handen voor de maaltijd. Hij wordt van de veertiende tot in de zestiende eeuw vermeld in inventarissen en komt in die periode ook veel voor op schilderijen en prenten. Er is dan altijd sprake van bronzen of geelkoperen exemplaren die aan een hengsel werden opgehangen. Vaak waren de gietopeningen fraai versierd met dierenkoppen. Deze aardewerken lavabo heeft twee oren waaraan hij kan hangen. Een bronzen lavabo was in de middeleeuwen uiteraard een kostbaar voorwerp en kwam alleen in rijke huishoudens voor.

Religieuze lading

In de kerk speelde de lavabo een rol in de liturgie, bij het opdragen van de mis. Hij hing meestal in een nis met bijbehorende handdoek. In deze religieuze context komt hij nogal eens voor op schilderijen met de Annunciatie, de aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria. De lavabo staat dan symbool voor voor de zuiverheid van Maria. Gezien deze religieuze lading is het niet vreemd dat ons eenvoudige aardewerken exemplaar is gevonden op een voormalig kloosterterrein.

Robert Campin, Merode Altaarstuk, 1425-1430, Metropolitan Museum of Art, New York. Linksboven een lavabo.