Verzetsmonument Casinotuin 's-Hertogenbosch
Het verzetsmonument in 's-Hertogenbosch herinnert aan de strijd tegen en de overwinning op de bezetter. Het herdenkt alle mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen in de strijd voor vrijheid en vrede. Het monument is onthuld in 1953 en staat in de Casinotuin.
Oprichting
Al tijdens de oorlog zamelde een comité geld in voor een herdenkingsmonument voor de militairen die waren omgekomen bij de Duitse inval in mei 1940. Het plan werd uiteindelijk niet uitgevoerd omdat de bezetter daar geen toestemming voor gaf.
Na de bevrijding besloot het comité het monument te wijden aan alle mensen die tijdens de oorlog waren omgekomen. Kunstenaar Peter Roovers (1901-1993) kreeg opdracht het gedenkteken te ontwerpen. Dit verliep niet zonder moeilijkheden. Het ontwerp werd door de 'Provinciale Commissie voor Oorlogs- en Vredesgedenktekens' goedgekeurd, maar de landelijke commissie die de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen moest adviseren, keurde het af om kunstzinnige redenen. Ondanks dit advies gaf de minister toch zijn goedkeuring. 'Over monumenten dient geen eindeloos debat te ontstaan,' stelde hij.
De beeldhouwer Peter Roovers bij de afwerking van het verzetsmonument voor 's-Hertogenbosch in 1952. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Ook de plaatsing van het beeld verliep niet zonder problemen. Oorspronkelijk werd de Casinotuin aangewezen als plek voor het monument. Volgens de notariële akte moest het beeld uiterlijk 1 april 1953 geplaatst zijn. Maar van 22 mei tot 28 juni 1953 werd ook de manifestatie 'Muziekhof' van Carel Briels in de Casinotuin georganiseerd. Het monument zou daardoor pas na dit evenement kunnen worden opgericht. Daarom werd besloten het monument tegenover de Casinotuin te plaatsen.
Een groot deel van de landelijke pers schreef over de moeilijkheden bij de oprichting en plaatsing van het monument. Decennialang bestond zelfs het idee dat de kunstenaar uit protest krantenartikelen uit die tijd in een van de holle benen van de bronzen figuren had verstopt. Toen het beeld in 2013 van zijn sokkel werd gehezen, werden geen kranten maar een een loden pijpje aangetroffen. Daarin zat wel een getypte brief waarin de kunstenaar refereert aan het moeizame proces.
In 2015 is het monument door de aanleg van de parkeergarage St.-Jan verplaatst naar de andere kant van de Hekellaan in de Casinotuin.
Het monument nog onder de doeken, vlak voor de onthulling in 1953. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Het loden pijpje met getypte brief dat in het monument werd gevonden.
Het monument
De voorste figuur stelt een verzetsman voor die de boeien breekt. De andere twee verwijzen naar de slachtoffers uit de concentratiekampen.
Op het monument staat een tekst te lezen van professor L.C. Michels:
Gedenk die tot der dood getrouw,
in 't zicht van tirannieke machten,
het vege lijf ten offer brachten,
opdat de geest verwinnen zou.
Het monument is 1 meter 25 hoog, 1 meter 20 breed en 3 meter diep.
Het oorlogsmonument in de Casinotuin, 2016. (Bekijk op Beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Artikel uit 'De Waarheid', 22 september 1951. Discussie over monument en toewijzing opdracht. (Bekijk op Delpher)
