Frans van Lanschot: burgemeester én bevlogen stadsgids
In ’s-Hertogenbosch hechten we veel waarde aan het behoud van het erfgoed dat zo ruim voorhanden is in de stad. Al in de jaren 1970 had de gemeente zowel een stadsarcheoloog als een stadsbouwhistoricus op de loonlijst staan. Dat was in die tijd best bijzonder! Mede daardoor is er veel historisch materiaal behouden, beschreven en onder de aandacht van het publiek gebracht.
Maar als het om stadspromotie gaat is de rol van de burgemeester van groot belang. Zowel burgemeester Mikkers als zijn voorganger Rombouts laten zich op promotioneel vlak dan ook niet onbetuigd. Maar, het moet gezegd, zij hadden een voorganger die de stad op onnavolgbare wijze op de kaart zette.
Burgemeester Van Lanschot vertelt over de Sint-Janskathedraal in augustus 1937. Bekijk in de Beeldbank van Erfgoed 's-Hertogenbosch.
Stadspromotor Frans van Lanschot
Bosschenaar Frans van Lanschot was van 1917 tot 1941 burgemeester van ’s-Hertogenbosch. Hij was groot bewonderaar van zijn stad en schreef talloze boekjes en brochures over de historische straten en panden en vooral over de door hem zo bewonderde Sint Janskerk.
Wanneer hij maar kon leidde hij zijn bezoek door de stad, hier en daar met brede armgebaren tekst en uitleg gevend. Hij was groot van stem maar klein van gestalte en dus klom hij op krukjes en zelfs keukentrapjes om de schoonheid van zijn stad te benadrukken.
Luistervinken in de stad
Maar zijn “finest hour” op het gebied van stadspromotie beleefde hij in 1927. Er werden toen “radiostedenprogramma’s” uitgezonden, waarin burgemeesters vertelden over hun gemeente.
In maart was het de beurt aan Frans van Lanschot. Voortvarend vertelde hij over de geneugten van de Hertogstad en nodigde in zijn enthousiasme en passant heel Nederland uit om een bezoekje aan de stad te brengen. Hij beloofde de bezoekers persoonlijk rond te leiden en op een Brabantse koffietafel te trakteren.… Nou, dat heeft hij geweten!
Burgemeester van Lanschot vertelt aan een groep luistervinken over de Sint-Jan. Het publiek is toegestroomd na de uitnodiging van Van Lanschot op de radio, juni 1927. Bekijk in de Beeldbank van Erfgoed 's-Hertogenbosch.
Op zondag 12 juni 1927 kwamen de eerste tweehonderd luistervinken aan in de stad. Van Lanschot, gewapend met verrekijker en fluitje, wachtte ze op bij de Sint Jan. Hij gaf het gezelschap zoals beloofd een rondleiding in zijn favoriete kerk.
Aansluitend trok het gezelschap naar de kelders van het stadhuis (de tegenwoordige Raadskelder) waar de Bossche middenstand en fabrikanten hen een gratis koffietafel aanboden. Een prachtig staaltje stadspromotie: Chocolade van De Gruyter, kistjes sigaren van de Gebroeders Houtman, brandewijn van Cooymans en brood van bakker Piet Hendrix!
Na deze traktatie gingen de luistervinken weer op pad: een rondleiding door het stadhuis, een concert van de harmonie op de markt en daarna een stadswandeling, uiteraard weer met Frans van Lanschot aan het hoofd.
Burgemeester van Lanschot klimt via een trap op een elektriciteitsmast om het toegestroomde publiek te vertellen over de Sint-Jan, juni 1935. Bekijk in de Beeldbank van Erfgoed 's-Hertogenbosch.
Bekijk in de Beeldbank van Erfgoed 's-Hertogenbosch.
De erfenis van Frans van Lanschot
Dagelijks zijn tientallen enthousiaste stadsgidsen te voet en te water druk doende om al het moois aan bezoekers te tonen en de historie van de stad uit de doeken te doen. Daarmee treden ze dus indirect n de voetsporen van een illustere voorganger. Frans van Lanschot had ongetwijfeld nog nooit gehoord van het moderne begrip “city marketing”. Maar hij praktiseerde het wel, met verve. En daar hebben we tot op de dag van vandaag profijt van.
Bronnen:
- Henny Molhuysen: Luistervinken (Brabants Dagblad 27 /04/1989)
- www.bossche-encyclopedie.nl
Geschreven door Len Janssens
