Marco van Dalsen over machinefabriek Grasso

De lasrobot van Grasso

Hij maakt er compressoren voor koelsystemen. En binnenkort ook warmtepompen. Toen Marco van Dalsen (1969) bij Grasso - nu bekend als GEA - startte, werd er veel zelf gemaakt en nog handmatig gelast. Tegenwoordig is alles georganiseerd rondom een enorme robot. De tijd van een werkplaats vol lasrook en troep is voorbij. “Nu kom je bij ons binnen in - denk ik wel - de schoonste lasserij die je ooit hebt gezien."

Marco van Dalsen gefotografeerd door Pippilotta Yerna

‘Bestaat dat nog?’ Als Marco van Dalsen vertelt dat hij lasser is in het gebouw van Grasso, verbazen velen zich erover dat daar nog mensen werken. “Omdat het natuurlijk ook erg oud is. En zoveel mensen werken er nu niet meer. Toen ik er begon waren er wel zestig lassers, nu werken we met z’n vieren.”

De reden van die drastische afschaling van lassers: de robot. Ongeveer 25 jaar geleden werd de eerste geïntroduceerd, dit jaar gaat Marco met een spiksplinternieuwe aan de slag. Een machine van drie ton euro die de oude gaat vervangen. Marco: “De robot neemt het overgrote deel van het laswerk op zich. Wat overblijft - en dat is niet heel veel - wordt gedaan met de hand.”

Cursusje

Dat was in 1988, het jaar waarin Marco bij Grasso begon, wel anders. Als jongen van 19 jaar stapte hij het imponerende gebouw met die enorme hallen binnen. “Ik werkte tot die tijd in de installatietechniek, en had alleen nog maar een cursusje lassen gedaan. Terwijl de mannen die daar aan het werk waren in mijn ogen al echte lassers waren. De meesten kenden elkaar van de bedrijfsschool van Grasso, en ik kwam daar in mijn eentje binnen.”

De fabriek van Grasso in 1931. Lees meer over de geschiedenis van deze fabriek.

“Het was destijds een erg donkere hal. Het zag er zwart van de lasrook, er lag overal troep. Ja, het was best een zooitje toen.” De huidige lasserij is volgens Marco de schoonste die je ooit hebt gezien. Het is er opgeruimd. Grote installaties zuigen de rook af en leveren er schone lucht voor terug.

“Laatst gaf de Kring Vrienden hier een rondleiding. Ze stonden er versteld van dat het hier zo netjes was.” Dat komt ook door de herkenbare gevel, die nog fier overeind staat. Het doet vermoeden dat er achter dat mooie, maar historische ‘gezicht’ een werkplaats met oude rotzooi schuilgaat. Niets is minder waar.

Excel

Maar er is meer veranderd dan het interieur: denk bijvoorbeeld aan het soort arbeid. “Ik vond dat lassen als jonge jongen wel mooi werk. Het was vakwerk, een ambacht. Je kreeg een order met een tekening en moest dan zelf iets gaan maken, dat geeft veel voldoening. Mijn werk nu is heel anders.”

Dat gevoel van nostalgie gaat verder dan alleen zijn eigen werkzaamheden. Natuurlijk, de nieuwbouw in de Spoorzone levert ook veel werk op, denk aan het Paleis van Justitie. “Maar ik vind het erg jammer om te zien dat al die industrie die hier ooit zat, naar het buitenland verdwijnt. De jongeren van nu willen niet meer met hun handen werken. Het gaat om doorleren en een goedbetaalde baan. Om dure auto’s, laptops en mobiele telefoons.”

Daarbovenop moet alles zo goedkoop mogelijk. Of zoals Marco het mooi verwoordt: “Bedrijven worden aangestuurd op Excel. Alles draait om cijfers en grafieken, die moeten goed zijn. Maar er wordt hier en daar wel eens vergeten dat er ook mensen achter zitten. Werknemers met een flinke dosis affiniteit met het product. Tevreden personeel is net zo belangrijk, ook voor het bedrijf zelf.”

Toch weet Marco ook dondersgoed dat technologische ontwikkeling niet tegen te houden is. De concurrentie zit niet stil, dus het productietempo moest in die jaren omhoog. Dan is een lasrobot onvermijdelijk. Bovendien is het lassen met de hand behoorlijk intensief. “Dat houd je op de lage termijn niet makkelijk vol. Het wordt te heet, te zwaar. Als je jong bent, heb je dat niet in de gaten. Maar oudere collega’s krijgen nu veel last van slijtage, bijvoorbeeld in hun schouders.”

Dit object is tekenend voor het werk van Marco.
Gefotografeerd door Pippilotta Yerna.

Fatsoenlijk

En er zitten ook veel mooie kanten aan het werken met nieuwe techniek. Zeker nu Marco aan de slag mag met de nieuwe lasrobot. Want voordat een machine doet wat je wil, zul je ‘m eerst moeten vertellen wat hij moet doen. “Ik mag de machine testen en leren kennen. En ik houd wel van de uitdaging om te programmeren, om de lasprocessen te beheersen en te verbeteren.”

Het is intensief werk, want Marco is tevens meewerkend voorman en last dus ook nog met de hand. Hij besteedt vele uren in de lasserij. “Daardoor voelt het hier wel als een tweede familie. We kennen elkaar immers al ruim dertig, soms wel meer dan veertig jaar. Laatst was er een collega die corona had gekregen en hij had sowieso al last van zijn longen. Ja, dat doet me wel iets.”

En het zijn niet alleen de collega’s. Marco is oprecht trots als het over Grasso gaat. “Het zit al zo lang in Den Bosch. En we doen ook nog steeds serieus mee, dat is ook wel erg bijzonder. Zit je in de trein vanuit Utrecht, dan is het bovendien het eerste fatsoenlijke gebouw in Den Bosch dat je tegenkomt.”

Geschreven door Mijke Pol en Rob van Oijen